Nhà 3 gian 22 cột có cột đồng trụ được sử dụng nhiều trong các nhà thờ họ, đền đình chùa, với mục đích là nơi thờ cúng tâm linh của người Việt. Nhà được sử dụng các loại gỗ tốt như Lim, Trắc, Hương… Cột đồng trụ được coi là biểu tượng xua đuổi mọi tà khí xấu.
Trong suốt 4000 năm lịch sử, con người Việt Nam luôn gắn bó với văn hóa nông nghiệp mà trong đó những giá trị vật chất như nhà ở luôn được coi trọng. Bằng sự khéo léo và trí tuệ, những căn nhà 3 gian 22 cột truyền thống luôn được ông cha ta biến đổi cho phù hợp với từng điều kiện và lịch sử.
Kiến trúc nhà truyền thống
- Hình thức bên ngoài mái có độ dốc 68% được sử dụng ngói đỏ, ngói ta cánh sen nung, ngoài ra có thể chọn loại ngói khác. Kích thước nhà theo tỉ lệ chuẩn nhà gỗ cổ truyền bắc bộ.
- Nhà 3 gian có 4 vì trong đó vì 1 và vì 4 theo kiểu chồng rường, còn vì 2 và vì 3 theo kiểu kẻ truyền, tiền kẻ hậu bẩy, tất cả được chạm trổ các loại hoa văn mang nhiều ý nghĩa mang tính giao dục cao.
- Mái hiên sử dụng kẻ hay còn gọi kẻ hiên, đây là phần đặt dốc mái có nhiệm vụ đỡ mái hiên, tường được sử dụng gạch đá tổ ông hoặc gạch nung xây quanh 3 cạnh, có thể trát hoặc không trát tạo sự cổ kính.
- Phần nội thất trong nhà gian giữa để thờ, gian 1 và gian 3 dùng để tiếp khách, gian giữa có các đồ thờ như án thờ, y môn, cửa võng, hoành phi câu đối, cuốn thư, sập thờ, gian 1 và gian 3 thường để sập hoặc trường kỷ.
Nhà ở phản ánh hiểu biết của mỗi người về mối quan hệ, hiệu biết giữa hình dạng, chức năng phù hợp với điều kiện thiên nhiên. Từ xa xưa, kiến trúc ngôi nhà của người Việt đã chịu ảnh hưởng sâu sắc của khí hậu, đất đai, góp phần tạo nên lối kiến trúc bạn địa độc đáo: Họ thường chọn khu vực đồng bằng thích hợp cho trồng trọt chăn nuôi và dùng các vật liệu có sẵn trong tự nhiên.
Ngày xưa, khi đời sống còn nhiều khó khăn, người dân thường lợp nhà tranh, vách đất, mái rạ. Chỉ có những gia đình giàu sang mới làm nhà bằng gỗ cho đục chạm tinh xảo, mái ngói gạch tường. Tuy nhiên, đặc điểm chung của tất cả là số gian nhà đều là số lẻ, biểu thị cho điều may mắn tốt lành. phổ biến nhất là nhà 3 gian.
Nhà 3 gian là căn nhà gôm 3 gian, gian 2 là gian chính nằm ở giữa nhà, gian 1, 3 là gian phụ nằm 2 bên. Gian chính được gia chủ dùng làm nơi thờ cúng và tiếp đón khách khứa, 2 gian phụ là khu vực nghỉ ngơi của gia đình, tùy vào từng hộ gia đình mà được thiết kế khác nhau. Khu bếp được dựng phía ngoài, biệt lập và vuông góc với ngôi nhà chính.
Nhà 3 gian 22 cột hiện đại
Xã hội ngày càng phát triển, việc thi công những ngôi nhà bằng gỗ không còn quá khó khăn và đắt đỏ, ngày càng nhiều người lựa chọn những căn nhà 3 gian 22 cột để ở. Nhà gỗ hiện đại vừa kế thừa nét đẹp truyền thống, vừa được thêm vào những biến đổi cho phù hợp với hơi thở hiện đại và khắc phục những nhược điểm của nhà gỗ xưa.
22 cột nhà và 4 vì bằng gỗ được lá khéo léo chạm khắc thành hoa lá sinh động, hay các sự kiện có ý nghĩa dân gian. Tuy nhiên, để thêm cá tính cho ngôi nhà, thể hiện phong cách riêng của chủ nhân, nhiều người cũng lựa chọn điêu khắc những chi tiết hiện đại. Để tránh việc bị mối mọt tấn công, sơn phủ PVC hay các loại sơn chống mối mọt sẽ giúp các cây cột thêm vững chãi và bền đẹp.
Cột đồng trụ được dựng lên làm tăng sự uy nghiêm, thiêng liêng cho ngôi nhà. Phượng chầu chạm trên đỉnh của cột đồng trụ thể hiện ý chí khát vọng vượt qua nghịch cảnh vươn lên trong cuộc sống và tưởng nhớ đến tổ tiên, đấng sinh thành. Cột đá có thể khắc hoa văn truyền thống như tùng cúc trúc mai hoặc hoa sen…, điêu khắc chữ. Có nhiề hoa văn đẹp chuyên được sử dụng để chạm trên thân cột đá.
Hiện nay, các ngôi nhà 3 gian 22 cột không chỉ được nhìn thấy ở làng quê, mà còn ngày càng phổ biến trong thành thị. Đây là tín hiệu tốt đẹp cho thấy việc giữ gìn văn hóa dân tộc vẫn luôn được dân ta coi trọng.
>> Mời bạn tham khảo Nhà gỗ 3 gian 4 mái xây tường
